Column Trude Maas

Utrecht: onderwijs uit de negentiende eeuw

Een school met minder keuzestress, minder opgefokte ouders, minder segregatie. Met meer vertrouwen in het onderwijzend personeel en hun pedagogische kwaliteiten. Zo'n school hoort in Utrecht te staan.

Onlangs las ik dat bezorgde ouders een school oprichtten, waar leerlingen tot hun vijftiende bij elkaar blijven. Pas dan kiezen ze een richting. Niet het in Nederland geldende schoolsysteem uit de 19^e eeuw dat een tienjarig kind onwijs vroeg dwingt tot de keus van een vervolgschool. Met bijbehorende stress en segregatie.

Tijd voor Utrechts initiatief

De ouders startten deze school voor nul- tot zestienjarigen onder andere omdat Nederland langzamerhand in Europa het enige land lijkt te zijn dat vroeg in een kinderleven de toekomst voorselecteert. Geen gidsland, maar een achterblijvertje. In de jaren 70 is al gevochten voor zo'n 'middenschool', maar hij kwam niet van de grond.
Deze nieuwe middenschool 2.0 staat niet in Utrecht. Vreemd, want in het slimme Utrecht is bij uitstek het bewustzijn aanwezig, dat het anders moet met het onderwijs. Wordt het niet tijd voor een dergelijk initiatief in het Utrechtse?

Profiteren bewoners van onze kennis?

Trots promoten we ons als stad van Cultuur. En van Kennis. Maar vaak vraag ik me af waaraan ik nu echt kan zien dat we een stad zijn met zoveel kennisinstellingen. Hoe zien we dat die kennis echt moedig wordt gebruikt? Waar profiteren de bewoners ervan? Wanneer helpt die kennis de hele stad vooruit?

Slecht opgeleid, korter leven

Het stadsbestuur en heel veel partijen in de stad zijn bevlogen op het gebied van gezonde stedelijke ontwikkeling. Voor iedereen. En als slimme stad weten we natuurlijk allang dat gezondheid, levensverwachting en opleidingsniveau een directe relatie met elkaar hebben. Welk onderzoek je ook raadpleegt, dit feit wordt altijd opnieuw bevestigd. Slecht opgeleid betekent minder kwaliteit van leven op de -kortere- oude dag. Een waarheid die pijn doet. Als je gezondheid voor iedereen wilt hebben, zal je dus ook goed moeten kijken of iedereen optimaal en met succes van onderwijs kan genieten.

Opleidingsniveau van ouders

Tegelijkertijd weten we dat het opleidingsniveau van ouders in grote mate voorspelt hoe het kinderen vergaat. Op school, en dus op langere termijn qua levensverwachting. Een paar jaar geleden publiceerde de Onderwijsinspectie een rapport over ongelijkheid in het onderwijs onder de welgekozen licht sarcastische titel: 'Gefeliciteerd met het opleidingsniveau van je ouders'. Au!

Te vroege schoolkeuzes

In dat rapport werd voor de zoveelste keer duidelijk gemaakt dat ons onderwijssysteem ongelijkheid bevestigt en continueert. Te vroege keuzes, en ook nog eens te weinig mogelijkheid om over te stappen en opleidingen te stapelen.
Werk aan de winkel zou je denken. Op poten zetten van een gezonde school met vervolgkeuzes pas als kinderen vijftien zijn, hoeven we niet te delegeren naar de overheid. We kunnen zelf ook iets doen.

Uit de 19^e eeuw

Met de kennis van nu zou je toch geen onderwijssysteem uit de 19^e eeuw overeind moeten willen houden. Daar zijn musea voor. Je kunt niet de mond vol hebben van inclusiviteit en gezondheid, terwijl je niet bereid bent de klompen over de sloot te gooien en iets aan ons segregerende onderwijssysteem te doen.

Gebrek aan moed

De stad wil graag beroemd worden met haar grote fietsenstalling en het verbod op oude dieselauto's. Mooi. Maar waarmee bedienen we onze inwoners op lange termijn nu eigenlijk het best?
Jammer, als we het echte grote werk laten liggen. Niet door gebrek aan kennis. Maar door gebrek aan moed.

Trude Maas
Voorzitter Utrecht Development Board

> Aanmelden nieuwsbrief