Deel deze pagina:

Cor Jansen

Column Cor Jansen

De Utrechtse Matrix, gericht op een slimme en constructieve werkelijkheid 

Even een leeswaarschuwing vooraf. Geheel tegen mijn gewoonte is dit, zeker op het eerste gezicht, geen vrolijke column. Hier gebruik ik de science fiction film De Matrix als metafoor voor de verschillende werkelijkheden waarin de wereld vandaag de dag verzeild is geraakt.

De Matrix speelt in een wereld waarin de wil van de mens volledig overgenomen lijkt te zijn door kunstmatige intelligentie. Een voor mij prachtige, tot de verbeelding sprekende en tegelijkertijd confronterende film. Die eigenlijk heel veel zegt over de tijd waarin we nu leven. Een tijd met grote tegenstellingen en schijntegenstellingen, en verschillende bubbels die allemaal hun eigen werkelijkheden aan het maken zijn. Een tijd ook waar verschillen vaak gecultiveerd worden. Waarin over elkaar gesproken wordt in plaats van met elkaar. Van meer onder de tafel vegen dan op tafel leggen. Zo op het eerste gezicht geen prettige tijd.

De landelijke politiek

We kijken naar vaak totaal verschillende werkelijkheden. Neem de landelijke politiek. Daar zien we een complexe probleem-georiënteerde werkelijkheid. Formatiebesprekingen die muurvast zitten, verschillen die via social media gecultiveerd worden. Onnodig, tenminste als je écht wilt samenwerken. Een soort film met een merkwaardige cast aan hoofdrolspelers, die eerder aan elkaar appen dan met elkaar spreken.

En dit alles onder leiding van een formateur van wie het bijna niet meer voor te stellen is dat hij ooit directeur was van het Hubrecht Lab. Hét Utrechtse laboratorium waar een grote variëteit van internationale onderzoekers -niveau wereldtop- werkt aan ‘curing cancer’. Moet voor Ronald Plasterk toch ook een soort Matrix zijn om te ervaren in wat voor soort naar binnen gekeerde werkelijkheid hij nu beland is. Fascinerend ook de internationale kosmopolitische werkelijkheid van Plasterk te zien opgaan in de nationalistische naar binnen gekeerde werkelijkheid van de PVV. Als je het mij vraagt ‘een garantie voor falen’. Het lijkt me sterk dat deze karakters kunnen samensmelten tot één wereld. We gaan het beleven. Mijn geld zal ik er niet op inzetten.

De werkelijkheid van het ravijn

Waar ik wel mijn geld op zet, zijn de kansen en mogelijkheden voor Utrecht, stad én regio. Tenminste, voor de langere termijn. Op de korte termijn zie ik ook een Utrechtse Matrix met uiteenlopende werkelijkheden.

Aan de ene kant de politiek-bestuurlijke-ambtelijke werkelijkheid van wat inmiddels in gemeentelijke kringen ‘het Ravijn’ is gaan heten. Concreet gaat het er dan over dat Nederland vanaf 2026 in een denkbeeldig ravijn duikt omdat de Gemeentefonds-middelen vanaf dat jaar fors minder zullen zijn dan nu. Resultaat: er ontstaat een werkelijkheid waarin de politiek-bestuurlijk-ambtelijke matrix gedomineerd wordt door erg lang met elkaar te vergaderen over alles wat er niet kan.

Politiek gezien in dit stadium een niet onlogische maar wel zeer frustrerende werkelijkheid. Een wereld die probleem-georiënteerd is, reactief, uitnodigt tot stilzitten en passiviteit. Een werkelijkheid waarin ondernemerschap, innovatiekracht en out-of-the-box denken en handelen ver te zoeken is. Je hoort mij niet zeggen dat je geen rekening hoeft te houden met de geschetste ‘Ravijnscenario’s’. Maar om dit als basisreflex bij alle gemeentelijke activiteiten te hanteren, vind ik te veel van het (niet) goede. Ik heb de stellige overtuiging dat het blijven hangen in het ravijn op termijn niet leidt tot de werkelijkheid met duurzame oplossingen en initiatieven.

De werkelijkheid van samenwerking

Dat brengt mij bij een andere werkelijkheid in de Utrechtse Matrix. Een werkelijkheid waarin partijen samenwerkingsgericht, met ‘trust & confidence’ een coalition of the willing vormen en zo met elkaar aan de slag gaan. Een prachtig voorbeeld in mijn eigen werkpraktijk is de samenwerking op en rond het Domplein met de 3 D’s: de Domkerk, DOMunder en de Domtoren. Die wil op heel duurzame eigentijdse wijze gezamenlijk het verhaal van het Domplein, haar geschiedenis, haar gebouwen, haar mensen en de stad ontsluiten voor zowel bewoners als bezoekers. Het resultaat is een zogenaamde SLIM8 samenwerking: Smart, Leuk, Inspirerend en ‘Meer Mooie Meters Maken Met Minder Maatschappelijke Middelen’. Door een gemeenschappelijk backoffice en een gemeenschappelijke marketing ontstond een zeer vruchtbare samenwerkingswerkelijkheid.

Kijk naar mogelijkheden 

Datzelfde geldt voor de samenwerkingswerkelijkheid tussen het Centrum Management Utrecht, Hoog Catharijne, Beurskwartier, Samenwerkende Utrechtse Musea en Utrecht Marketing. Hier wordt gericht gewerkt aan de realisatie van een duurzame Utrechtse bezoekerseconomie. Ook hier is sprake van een coalition of the willing, die zich meer en meer ontwikkelt als een coalition of the winning. De werkelijkheid van #Utrechtstijl, de wereld van samenwerking, verbinden, verbreden, verdiepen en versterken. Niet aflatend werken, denken en handelen in mogelijkheden in plaats van de Matrix van ‘onmogelijkheden’. Kortom, de wereld van, zoals mijn oma vroeger zei: ‘kan niet ligt op het kerkhof en wil niet ligt er naast’. Dat laatste is helaas de werkelijkheid waarmee de samenleving van vandaag nogal eens geïnfecteerd is. 

Positief, constructief en slim

Dat brengt mij tot de inspirerende werkelijkheid van de Utrecht Development Board. Na een plenaire Utrecht Development Board bijeenkomst merk ik dat de deelnemers doorgaans met positieve energie, oplossingsgericht met werklust naar buiten komen. Mooi om te zien hoe ongeacht het onderwerp of het nu gaat om ‘Ruimte in de stad’, ‘Kansengelijkheid in het onderwijs’, ‘Het belang van sport en bewegen’ of ‘De rol van cultuur in de openbare ruimte’. De opbrengst is positief, constructief en gericht op slim samenwerken.

Het mooie daarbij is dat de UtrechtDB-wereld geen schijnwerkelijkheid is. Nee, het is een werkelijkheid van ‘vlees en bloed’ met UtrechtDB’ers die snappen dat om het verschil te maken je ‘uit je hok moet komen en over het hek moet stappen’. Het geloof in de positieve werking van die aanpak leidt er bij mij toe dat ik mijn geld dan ook vol ga zetten op de aanpak van de Utrecht Development Board.

En dat is geen gok, maar een heldere voorspelbare werkelijkheid. De UtrechtDB-Matrix. Kom maar door met die film.

Cor Jansen
Lid Utrecht Development Board

> Aanmelden nieuwsbrief

Home » Columns » De Utrechtse Matrix, gericht op slimme en constructieve werkelijkheid